De toch al hoge wereldwijde overheidsschulden lijken verder te gaan groeien door de handelsoorlog en toenemende geopolitieke spanningen. Dit zorgwekkende beeld doemt op uit het halfjaarlijkse rapport van het Internationaal Monetair Fonds over de overheidsfinanciën, de Fiscal Monitor. Het werd woensdagmiddag gepresenteerd in Washington, waar het IMF zijn voorjaarsvergadering houdt.
Het IMF verwacht dat het mondiale totaal aan overheidsschulden dit jaar groeit tot 95,1 procent van het wereldwijde bbp. Dat is 2,8 procentpunt hoger dan vorig jaar. „Deze opwaartse trend zet waarschijnlijk door, zodat de [wereldwijde] publieke schuld de 100 procent van het bbp haalt tegen het einde van dit decennium, waarmee het niveau van de pandemie wordt overschreden”, schrijft het IMF.
De prognose is gebaseerd op de ramingen voor economische groei die het IMF dinsdag presenteerde, in zijn World Economic Outlook. Het Fonds verlaagde de groeiverwachting voor bijna alle landen, omdat invoerheffingen en de onzekerheid hieromtrent de economie schaden. De ramingen zijn extreem onzeker. Schuldniveaus kunnen „nog verder groeien”, staat in de Fiscal Monitor.
Hogere rentes, meer voor defensie
Staatsschulden nemen naar verwachting van het IMF onder meer toe door hogere defensie-uitgaven, door burgers en bedrijven die meer overheidssteun vragen en door hogere rentelasten. Langetermijnrentes zijn door de handelsoorlog opgelopen. Arme landen raken bovendien inkomsten kwijt door drastische bezuinigingen op ontwikkelingshulp, in de VS en elders.
De handelsoorlog is de derde grote schok voor de wereldeconomie in zes jaar tijd, na de coronapandemie en de energiecrisis. Die eerdere schokken sloegen ook al flinke gaten in de staatsfinanciën.
Eurozone en VS
De staatsschuld van de VS loopt volgens de IMF-prognose op van 121 procent van het bbp vorig jaar naar ruim 122 procent dit jaar, en bereikt 128 procent in 2030. De gemiddelde staatsschuld binnen de eurozone groeit van 87,7 procent in 2024 naar 88,9 procent dit jaar en krap 93 procent in 2030. Dit komt onder meer door grote Duitse investeringen in defensie en infrastructuur. In China neemt de staatsschuld van 88,3 procent in 2024 toe naar 96,3 procent dit jaar, om in 2030 uit te komen op 116 procent.
Overheden krijgen van het IMF over het algemeen het dringende advies de overheidsfinanciën op orde te brengen, onder meer door te snijden in inefficiënte subsidies en onterechte belastingvoordelen te schrappen. In De VS, waar het begrotingstekort al drie jaar rond de 7 procent ligt, is een „aanzienlijke aanpassing van het begrotingsbeleid op de middellange noodzakelijk”, stelt het Fonds, dat terugschrikt voor specifieke aanbevelingen aan de regering-Trump.
Opvallend is dat China niet wordt gemaand tot begrotingsdiscipline, waar het IMF eerder wel zorgen uitte over China’s schuldenberg. Stimulering van de economie door overheidsuitgaven is „welkom” om de binnenlandse consumptie aan te jagen. Het IMF lijkt te vrezen dat groeivertraging in China tot nog meer instabiliteit leidt in de wereldeconomie.
