Succesvol alternatief eendenbek ontwikkeld

Het klinkt als iets uit een oude medische encyclopedie, en dat is het eigenlijk ook: het speculum, beter bekend als de eendenbek werd al in 1840 uitgevonden en wordt nog steeds gebruikt door huisartsen en gynaecologen bij inwendig onderzoek of het plaatsen van een spiraaltje. 

Toch ervaren veel vrouwen het instrument als pijnlijk en ongemakkelijk. Op de TU Delft dachten onderzoekers Tamara Hoveling en Ariadna Izcara Gual: dat moet anders kunnen.

Het alternatief? Een bloemvormig instrument van flexibel materiaal, ontworpen met het vrouwelijk lichaam als uitgangspunt. Anders dan de metalen eendenbek opent dit model zich geleidelijk en minder ver. Dat zou niet alleen prettiger zijn voor patiënten, maar ook handiger voor artsen, omdat het minder diep ingebracht hoeft te worden en beter zicht biedt.

Het nieuwe instrument heet een Lilium en kan zowel door een zorgverlener als door de vrouw zelf ingebracht worden. Een simpel ogende innovatie, maar eentje die de ervaring van gynaecologisch onderzoek fundamenteel kan veranderen.

Nieuwe eendenbek veelbelovend, maar niet vanzelfsprekend

Toch is het nog maar de vraag of het nieuwe hulpmiddel ooit in de spreekkamer belandt. De grootste drempel is geld. Medische innovaties komen zelden zonder prijskaartje. En wie betaalt er eigenlijk als iets vooral comfort oplevert, maar niet direct winst?

Hoewel er subsidiepotjes bestaan, is het aanvragen daarvan complex en onzeker. Veelbelovende innovaties sneuvelen dan ook niet vanwege de techniek, maar vanwege financiering of trage adoptie in de zorgpraktijk.

Crowdfunding als oplossing

Na een golf van enthousiaste reacties, met name van vrouwen die zelf vervelende ervaringen hadden met de eendenbek, besloten de bedenkers een crowdfundingcampagne te starten. Die sloeg aan: binnen een paar uur werd het streefbedrag van 100.000 euro ruim overschreden. Het geld wordt gebruikt om medische prototypes te maken en testen uit te voeren in klinieken en huisartsenpraktijken.

De bedenkers willen ook voorkomen dat commerciële investeerders te veel invloed krijgen op het verdere traject. Want hoewel grote bedrijven kunnen helpen met markttoegang, stellen zij vaak eisen die niet altijd in lijn zijn met het oorspronkelijke doel: een vrouwvriendelijker alternatief bieden dat breed toegankelijk is.

Gewenning

Een ander obstakel is gewenning. Artsen werken dagelijks onder hoge druk en leren nieuwe hulpmiddelen niet zomaar aan. Een onbekend instrument, hoe goed bedoeld ook, vraagt training, tijd en aanpassing. Dat schrikt af, zeker in een sector waar elke minuut telt.

Toch wijzen onderzoekers erop dat de maatschappelijke winst van dit soort innovaties groot kan zijn. Veel vrouwen mijden nu nog uitstrijkjes of andere onderzoeken uit angst voor pijn of ongemak. Als een vriendelijker instrument die drempel verlaagt, kan dat op termijn juist gezondheidswinst en kostenbesparing opleveren.

Metro schreef eerder al over het feit dat veel vrouwen deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker uitstellen. Een onderzoek waarbij vaak ook gebruik wordt gemaakt van een eendenbek.

Over vijf jaar op de plank

Met het opgehaalde geld kunnen de eerste medische versies van Lilium gebouwd worden. Daarna volgen testfases in samenwerking met ziekenhuizen, huisartsen en gecertificeerde partners. Pas als het instrument zich daar bewezen heeft, kan het breed worden ingevoerd.

De hoop is dat het over vijf jaar standaard op de plank ligt. En hoewel dat snel lijkt, is het in medische innovatietermen een realistische ambitie. Zeker voor iets wat, in tegenstelling tot een complex apparaat, simpel is, herbruikbaar is en vooral: ontworpen is vanuit de ervaring van de patiënt.

Roosmarijn heeft PCOS: ‘Vanwege mijn kinderwens ging ik meteen het ziekenhuistraject in’

Nieuwe verslavingen bij Europese jongeren: vapen, pillen en gamen

Reacties