wat kan Agema daarmee doen?

Zorgminister Fleur Agema (PVV) mag twee jaar op rij 400 miljoen euro uitgeven aan AI en innovatie in de zorg. Wat kan dat opleveren? Vandaag sprak de minister over die vraag met zorgpersoneel, dat niet unaniem enthousiast is.

Agema was hoofdgast op een door haar eigen ministerie georganiseerde Zorgtop in Amersfoort. Daar zijn meer dan dertig ideeën voor de sector gepresenteerd, waaronder verschillende AI-toepassingen en het schrappen van beknellende regels.

Agema wil dat zorgpersoneel in 2030 de helft minder tijd kwijt is aan administratie. Daarom vocht ze de laatste weken binnen de coalitie voor 400 miljoen extra per jaar. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) wil dat alleen voor de jaren 2027 en 2028 beloven, 800 miljoen in totaal dus.

“Ik had het graag meteen al structureel willen inzetten”, geeft Agema toe. “Maar dat mag ik ook als ik aantoon dat het werkt. Dat ik het nog niet kan aantonen, is op zich niet gek. Want heel veel technologie is nieuw. AI staat nog echt in de kinderschoenen.”

Neuroloog Thom Timmerhuis van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch denkt dat kunstmatige intelligentie kan helpen de werkdruk te verlichten. Zo is er al een systeem dat automatisch verslagen maakt van gesprekken met patiënten.

Al gaat dat niet altijd goed. In de gespreksverslagen die het systeem maakt, sluipen fouten. “Vaak omdat hij dingen net verkeerd verstaat”, zegt Timmerhuis. “Bijvoorbeeld ‘paracetamol’ is dan een ‘paarse mol’.”

De intelligente inpakrobot van de sterilisatie-afdeling stelt de sets samen die artsen gebruiken in de operatiekamer. Daar waren voorheen drie mensen voor nodig, nu nog slechts één ter ondersteuning van de robot:

Innovatie is zeker de toekomst in de zorg, denkt ook Peter van Tiggelen die als coördinator werkt bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis. “Eind van dit jaar hebben we een grote verbouwing en dan zijn er robots die de wasmachines gaan beladen en ontladen. Dus daar komt in principe geen mensenhand meer aan te pas.”

Het tekort aan mensenhanden loopt elk jaar verder op, nu door de vergrijzing het aantal patiënten groeit. Op de Amersfoortse top blijkt dat zorgprofessionals vooral extra personeel willen en niet per se hun hoop vestigen op AI.

Begrijpelijk, vindt Bram van Ginneken, hoogleraar zorginnovatie van het Radboud UMC. Hij gelooft dat innovaties veel werk van mensen kunnen overnemen, maar tempert al te hooggespannen verwachtingen. “Er zijn al allerlei AI-producten die bijvoorbeeld beelden kunnen interpreteren. Dat gaat heel erg goed. Het is bewezen werkzaam, dus daar valt winst te boeken.”

Maar de zorg is ook enorm ingewikkeld, zegt Van Ginneken. “Er zijn duizenden verschillende dingen die allemaal door zorgmedewerkers worden gedaan. Je kunt niet zomaar een AI-product maken, wat dat ook allemaal kan. Dus voor heel veel hebben we simpelweg nog geen AI-software beschikbaar. Voor negentig procent van de administratie is zelfs nog helemaal geen AI-product beschikbaar.”

Dus lijkt de ambitie om de administratiedruk in 2030 te halveren ambitieus. Maar er zijn meer ijzers in het vuur, benadrukt Agema. “Ik leg alle mogelijkheden naast elkaar en over elkaar heen. We doen niet alleen AI, we gaan ook op een andere manier werken.”

‘Samenwerken’ was een ander belangrijk woord op de zorgtop. De minister wil innovaties die nu al bestaan in de zorgsector op één openbaar platform bundelen zodat andere instellingen er hun voordeel mee kunnen doen.

Voorbeeld van zo’n samenwerking is ‘mProve’, een netwerk van zeven topklinische ziekenhuizen die samen zoeken naar AI-oplossingen. Coördinator Jos Knaapen: “We kunnen transcriptie toepassen in de spreekkamer. En dat voor zeven ziekenhuizen bij elkaar opgeteld, met misschien wel vijf miljoen poli-bezoeken per jaar. Bespaar daar een minuutje en je hebt in één keer een gigantisch project te pakken.”

Toch is ook Knaapen kritisch. Want is innovatie altijd het antwoord? “We springen nu heel erg richting AI en technologie om problemen op te lossen. Tegelijkertijd is het ook de vraag: waarom registreren we nou precies dingen? Als je kan voorkomen dat je iets moet registreren, is dat natuurlijk een veel goedkopere oplossing.”