NOS Nieuws•
In Duitsland wordt vandaag de krachtigste supercomputer van Europa gepresenteerd: Jupiter. De computer kan vele honderden biljarden (vijftien nullen) berekeningen per seconde uitvoeren. Dat is vergelijkbaar met bijna een miljoen moderne smartphones, volgens het onderzoekscentrum waar Jupiter staat.
Jupiter is de op drie na krachtigste supercomputer ter wereld. In de Verenigde Staten staan drie computers die volgens een internationale standaard in staat zijn om meer dan een 1.000 biljard berekeningen per seconde uit te voeren. Jupiter moet die snelheid later ook kunnen halen.
Kunstmatige intelligentie en onderzoek
Het Belgische bedrijf Textgain heeft de afgelopen maanden al gebruikgemaakt van Jupiter, vertelt directeur Guy De Pauw aan de NOS. “Om te testen of alles werkt, mogen we proefdraaien met 300.000 uur rekenkracht. Daarvan hebben we nu ongeveer de helft gebruikt.”
Textgain ontwikkelt computerprogramma’s om in alle officiële Europese talen scheldwoorden, dreigementen en andere haatdragende berichten op het internet te herkennen. “Een AI-programma kan dat niet vanzelf: dat moet je hem leren aan de hand van voorbeelden en instructies.” Dat proces heet het trainen van AI.
“De basis maken we op Lumi, een supercomputer in Finland. En de uren rekenkracht die we voor Jupiter hebben gekregen, gebruiken we om ons AI-programma bij te trainen. Daarmee maken we kleinere variaties. Bijvoorbeeld gericht op één specifieke taak, zoals het herkennen van doodsbedreigingen.”
Dit soort supercomputers zijn vooral interessant voor wetenschappelijke berekeningen en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, zegt Jannis Teunissen, onderzoeker bij het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) in Amsterdam.
“Veel onderzoekers in Nederland hebben baat bij meer rekenkracht”, zegt Teunissen. “Met meer rekenkracht kun je bijvoorbeeld een grotere simulatie uitvoeren, of meer details meenemen in je berekening. Bijvoorbeeld als je het weer op lokaal niveau goed wil voorspellen.”
“Meestal is het niet zo dat je met meer rekenkracht ‘opeens’ een nieuw probleem kunt oplossen. Maar een stap groter of nauwkeuriger kan wel maken dat de uitkomst nuttig is. Stel dat je wil berekenen hoe de luchtstroom langs een Formule 1-auto beweegt. Met meer details wordt zo’n simulatie nauwkeuriger en betrouwbaarder, wat kan helpen om de auto zo te ontwerpen dat hij sneller gaat.”
‘Laten zien dat we dit in Europa kunnen’
Voor Textgain is er naast de rekenkracht nog een voordeel. “Het onderzoekscentrum van Jupiter kent de computer van binnen en buiten. Zij kunnen dus ook meekijken naar onze code en de instellingen. Waardoor we uiteindelijk minder uren rekenkracht nodig hebben. Ons AI-programma is daardoor uiteindelijk sneller ‘klaar’. Al zal het nooit helemaal af zijn: we zullen het moeten blijven bijtrainen.”
Waarom maakt Textgain geen gebruik van supercomputers in de VS, die nog krachtiger zijn? “Dat is ook een beetje principe”, zegt De Pauw. “Ik vind het belangrijk dat we ook in Europa plekken hebben om dit soort AI-programma’s te ontwikkelen. Dat we laten zien we dit ook in Europa kunnen bouwen, en niet afhankelijk zijn van de Amerikanen.”
Nederland heeft ook een supercomputer: Snellius. Die is alleen bedoeld voor niet-commercieel gebruik, zoals onderzoek. Snellius heeft volgens de laatste TOP500-meting een kracht van bijna 25 petaFLOPS, maar kan in theorie bijna 38 petaFLOPs halen.
Eerder dit jaar ging NOS op 3 daar op bezoek, zie je in deze video:
