Asielministers willen niet sleutelen aan strengere asielplannen, meeste aanpassingen afgewezen

Het kabinet is niet van plan om de twee strengere asielwetten aan te passen. Bij een debat over de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel kwamen meer dan vijftig voorstellen, amendementen genoemd, om de asielwetten nog te veranderen. De PVV en de VVD willen aanscherpingen, de linkse oppositiepartijen wilden juist de scherpe kantjes er af halen. Maar de demissionaire asielministers Van Weel (VVD) en Keijzer (BBB) zien niks in de meeste amendementen.

In het debat – dat donderdagochtend tegen 10.00 uur begon – zeiden Van Weel en Keijzer dat ze denken dat de twee wetsvoorstellen wel degelijk uitvoerbaar zijn en ook snel ingevoerd moeten worden. Nederland heeft nu een “aanzuigende werking”, benadrukken de ministers en daarom moet de wetgeving meer in overeenstemming komen met omliggende landen.

De PVV weet nog niet of ze de wetten gaan steunen. De partij wil in ieder geval dat er “geen letter wordt gewijzigd” aan de wettekst van Faber én er moet nog meer gebeuren, zoals de onmiddellijke intrekking van de spreidingswet, het verdeelsysteem van asielzoekers over gemeenten. “Als de wet afgezwakt wordt, gaan we waarschijnlijk niet voor stemmen”, aldus PVV-Kamerlid Vondeling.

Oppositiepartijen als D66, GroenLinks-PvdA, CDA en SP hadden veel kritische vragen over de twee wetsvoorstellen. Ze vreesden onder meer voor juridische- en uitvoeringsproblemen. Uit allerlei brieven en adviezen blijkt dat gevreesd wordt voor uitvoeringsproblemen bij rechterlijke instanties en de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Minister Van Weel erkent dat de rechtspraak belast zal worden, maar spreekt van een “korte piek”. Hij denkt dat op langere termijn minder druk op de rechtspraak zal ontstaan.

Minister Keijzer is stellig in haar overtuiging dat de IND het tweestatusstelsel in kan voeren, waarbij er een onderscheid komt tussen oorlogsvluchtelingen en mensen die op hun geloof of geaardheid worden vervolgd. Er zijn wel problemen met de ICT, maar daar is nog tijd voor, is de boodschap van Keijzer. “Ze kunnen dit en ze gaan dit doen.”

Enkele oppositiepartijen twijfelen hier ernstig aan, op basis van allerlei noodkreten van het IND die zegt extra tijd nodig te hebben voor de invoering. Het CDA twijfelt hierom zelfs aan steun. “We kunnen de IND niet in de prak laten rijden”, aldus CDA-leider Bontenbal. “We willen robuuste wetgeving”.

Sommige partijen hebben problemen met de onmiddellijke ingang van de strengere wetgeving, waardoor voor asielzoekers die al in de procedure zitten, opeens nieuwe regels gelden. “Dit druist in tegen het beginsel van rechtszekerheid en het recht op gelijke behandeling”, aldus SP-Kamerlid Van Nispen.

Ook het CDA heeft het er ook moeilijk mee, want er zitten zeker zo’n 10.000 asielzoekers in de procedure voor wie mogelijke strengere regels gaan gelden. “Is dit houdbaar? Wat gaat de rechter hiervan vinden?”, vraagt Bontenbal zich af. Van Weel erkent dat er verschillen in behandeling zullen ontstaan, maar denkt dat dit niet voor enorme problemen zal zorgen. Keijzer gelooft dat het juridisch houdbaar is. Ze belooft wel naar oplossingen te zoeken, als er toch problemen ontstaan.

Oppositiepartijen als GroenLinks-PvdA, SP en D66 zullen sowieso tegen de twee asielwetten stemmen. GroenLinks-PvdA is er bijvoorbeeld niet van overtuigd dat de instroom van nieuwe asielzoekers wordt verminderd. En D66 spreekt van “broddelwerk”.

Volgende week wordt er over de wetten gestemd en zal duidelijk worden of de PVV de wetsvoorstellen aan een meerderheid in de Tweede Kamer helpt en of het CDA zich heeft laten overtuigen door het betoog van de bewindslieden. Het CDA is niet voor een meerderheid in de Tweede Kamer nodig, maar wel in de Eerste Kamer.