een overbodige pil of gezond vangnet?

De labels beloven het allemaal: ‘meer energie’, ‘extra weerstand’ of ‘verhoogde vitaliteit’. Multivitaminen zijn gigantisch populair. Maar hebben we ze ook écht nodig?

Volgens een grote systematische review in Nutrition van Dr. Biesalski en zijn collega’s, gebruiken miljoenen mensen wereldwijd dagelijks multivitaminen. Niet om een tekort te behandelen, maar als algemene gezondheidsboost. Toch blijkt dat de daadwerkelijke effecten sterk afhangen van wie je bent, en wat je eet.

De voedingskloof

Hoewel we in het westen leven met volle supermarkten die ons direct voorzien van bananen uit Zuid-Amerika en bonen uit Afrika, kampen veel mensen met tekorten aan essentiële vitaminen en mineralen zonder dat ze het meteen merken.

Denk aan vitamine D, magnesium, ijzer of foliumzuur. Dat veel Amerikanen een tekort oplopen door slechte voedingsgewoontes zal geen verrassing zijn, maar ook in Nederland halen veel mensen niet altijd de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Een supplement is geen vervanger

Toch is het slikken van een pil geen garantie voor gezondheid. Uit grote onderzoeken blijkt dat gezonde volwassenen, met een gebalanceerd dieet, niet direct voordeel hebben van multivitaminen. Wie gezond leeft, krijgt meestal al voldoende binnen via voeding.

Schadelijk zijn ze echter niet, mits gebruikt binnen de veilige doseringen (tot 100 procent van de aanbevolen hoeveelheid). Dat blijkt ook uit de studie van Biesalski: langdurig gebruik van standaard multivitaminen bleek in geen enkele studie schadelijk, zolang de doseringen binnen de grenzen blijven. Bij overdosering, vooral van supplementen gericht op één vitamine of mineraal, zijn er wél risico’s, zoals maagklachten, uitslag en zelfs nierschade.

Wanneer wél multivitaminen?

Volgens de auteurs zijn er duidelijke doelgroepen waarbij supplementen nuttig kunnen zijn:

• Zwangere vrouwen: ter voorkoming van aangeboren afwijkingen zoals neurale buisdefecten.
• Ouderen die weinig eten: bij verminderde eetlust of opname van nutriënten.
• Mensen met een eenzijdig dieet: bijvoorbeeld bij veganisme, armoede of eetstoornissen.
• Na een maagverkleining: ter compensatie van absorptieverlies.

Conclusie over multivitaminen

Multivitaminen zijn veilig bij normaal gebruik, maar zeker niet voor iedereen nodig. Zie het eerder als een vangnet, niet als basis van je gezondheid. Uiteindelijk blijft een gevarieerd en onbewerkt voedingspatroon de beste manier om gezond te blijven. Of zoals de onderzoekers het zelf stellen: „Een gezonde leefstijl is niet te vervangen door een supplement.”

Meer weten over gezondheid? In deze stukken helpen we je op weg:

Reacties