Het is nog maar de vraag of de EU de zogenoemde ‘anti-wegkijkwet’ gaat invoeren. Dat is een wet die grote bedrijven verplicht actie te ondernemen als in hun productieketen milieuregels of mensenrechten worden geschonden.
Vorig jaar stemde het Europees Parlement nog in met de wet die met name misstanden in Aziatische kledingfabrieken moet tegengaan. Maar de Franse president Macron is nu toch tegen. Eerder deze maand sprak ook de Duitse bondskanselier Merz zich uit tegen de anti-wegkijkwet omdat hij minder regeldruk voor bedrijven wil.
Begin dit jaar zwakte de EU de richtlijn al af na klachten uit het bedrijfsleven. In het nieuwe plan zijn bedrijven niet meer verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden in de volledige productieketen, maar alleen voor die bij directe leveranciers. Komende woensdag spreken de lidstaten in Brussel verder over het onderwerp.
Kinderarbeid en katoenplukkers
De politiek en het bedrijfsleven steggelen al jaren over de wet. “We doen nu echt honderd stappen terug”, verzucht Marjella Bronkhorst. Zij is van de Schone Kleren Campagne, een stichting die strijdt voor het verbeteren van arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie.
Volgens Bronkhorst worden de mensenrechten nog altijd volop geschonden in de kledingindustrie in landen als Pakistan. Mocht de wet worden afgezwakt, of zelfs helemaal geschrapt, “dan zijn de mensen die de knopen aanleggen en katoen plukken helemaal niet in beeld”.
CDA-Europarlementariër Tom Berendsen vindt dat misstanden in de kledingindustrie “keihard” moeten worden aangepakt. Toch snapt hij dat Macron en Merz hun vraagtekens zetten bij de wet. Die zou namelijk veel te veel papierwerk opleveren voor bedrijven. “Zeker voor mkb’ers.”
VNO-NCW is voor Europese wetgeving, maar zegt dat in de voorstellen tot nu toe onduidelijk is wanneer bedrijven precies zouden moeten ingrijpen. De grootste werkgeversorganisatie van Nederland pleit voor een afzwakte versie van de wet omdat die “werkbaarder” is in de uitvoering, zegt een woordvoerder.
Europese industrie in crisis
Begin dit jaar bracht de Italiaanse oud-premier Draghi een rapport uit met aanbevelingen om de Europese economie te laten concurreren met die van Amerika en China. Een van zijn belangrijkste aanbevelingen: zorgen dat bedrijven minder tijd kwijt zijn aan bureaucratie. Korte tijd daarna besloot de Europese Commissie de anti-wegkijkwet af te zwakken.
Verder vrezen sommige Europeanen voor het vestigingsklimaat. Als productieketenregels worden aangescherpt, zouden grote bedrijven ervoor kunnen kiezen te verplaatsen naar landen waar minder toezicht is.
De afgelopen jaren zijn er meerdere modemerken geweest die zeggen op eigen initiatief toe te zien op het respecteren van mensenrechten. Maar volgens Marjella Bronkhorst van de Schone Kleren Campagne is bindende regelgeving essentieel om alle misstanden uit te bannen. “Daar pleiten wij al 35 jaar voor. Het doet pijn dat we nu terug bij af zijn.”
