Hulporganisaties voelen zich klemgezet door nieuwe registratieplicht Israël

• Fitria Jelyta

  redacteur Nieuws & Co

Internationale hulporganisaties en ngo’s moeten zich in Israël opnieuw registreren om actief te kunnen blijven in de Palestijnse Gebieden. Vanwege deze herregistratieplicht maken hulporganisaties zich zorgen over de veiligheid van medewerkers die zich kritisch hebben uitgelaten over de Israëlische regering, blijkt na een rondgang van radioprogramma Nieuws en Co (NOS/NTR).

Volgens de Israëlische minister Chikli van Diaspora en Antisemitismebestrijding is de nieuwe registratie van internationale hulporganisaties noodzakelijk. Het ministerie liet in maart weten dat het Israël wil beschermen tegen “buitenlandse entiteiten die onder het mom van humanitaire hulp het bestaan van Israël ondermijnen, boycots bevorderen en Israëls reputatie zwartmaken”.

Op basis van de nieuwe regels kunnen hulporganisaties hun vergunning kwijtraken als zij of medewerkers het bestaan van Israël als “Joodse en democratische staat” ontkennen, oproepen tot een boycot van Israëlische producten, de vervolging van Israëlische soldaten in buitenlandse of internationale rechtbanken steunen, of de Hamas-aanval van 7 oktober 2023 of de Holocaust ontkennen.

Dat staat in een document van de Israëlische regering, gericht aan buitenlandse hulporganisaties. De nieuwe registratieplicht is er al vanaf maart, maar de hulporganisaties zeggen te twijfelen of ze willen voldoen aan de strengere eisen van de Israëlische regering. Begin september is de deadline en moeten alle internationale hulporganisaties hun herregistratie op orde hebben.

Over de herregistratieplicht willen de meeste organisaties niet publiekelijk spreken, omdat ze bang zijn dat ze dan minder kans maken om actief te mogen blijven in de Palestijnse Gebieden. Pim Kraan, de directeur van de Nederlandse tak van Save the Children, laat zich er wel over uit. Ook Save the Children heeft te maken met de herregistratie.

“We zijn nu al een jaar bezig met de herregistratieplicht door Israël, een slopend proces”, vertelt hij. “De kans dat de Israëlische regering onze herregistratie afwijst, en we niet meer door mogen gaan in de Palestijnse Gebieden, is groot.”

“Het is opvallend dat humanitaire hulporganisaties zich nu moeten verantwoorden tegenover het ministerie van Antisemitismebestrijding”, zegt Kraan. Voor de aankondiging van de herregistratieplicht in maart overzag het Israëlische ministerie van Sociale Zaken de registratie van humanitaire hulp die uit het buitenland komt. “De nieuwe eisen hebben niets te maken met ons humanitaire werk”, aldus Kraan.

Het ministerie van Diaspora en Antisemitismebestrijding eist ook dat internationale hulporganisaties persoonsgegevens aanleveren van alle Palestijnse en internationale medewerkers. Het gaat om adressen, gezinssamenstellingen, accounts op sociale media en andere privacygevoelige informatie.

Daarnaast verplicht de Israëlische regering hulporganisaties om mee te werken aan juridische onderzoeken naar hun medewerkers, wanneer zij zich volgens het ministerie schuldig hebben gemaakt aan antisemitisme.

“Daar werken wij niet aan mee”, zegt Kraan. “En ik weet dat andere hulporganisaties hier ook zo over denken. Het gaat om de veiligheid van onze medewerkers en de bescherming van hun privacyrechten. Dit kan mogelijk ook hun families in gevaar brengen.”

Het overgrote deel van de werknemers van Save the Children in de Palestijnse Gebieden heeft een Palestijnse achtergrond. “Onze medewerkers op de Westelijke Jordaanoever merken dat het steeds lastiger wordt om onze kantoorgebouwen te bereiken, omdat ze vaker door de Israëlische politie, het leger of gewapende kolonisten staande worden gehouden”, zegt hij.

De directeur van de Nederlandse tak van Save the Children is zich er van bewust dat de hulporganisatie vanaf volgend jaar misschien niet meer actief mag opereren in de Palestijnse Gebieden, terwijl de situatie voor Palestijnen verder verslechtert.

“Save the Children biedt al sinds 1953 hulp in Gaza en de Westelijke Jordaanoever”, zegt Kraan. “Het werk van een onafhankelijke hulporganisatie is voor ons een groot goed. Wij laten ons niet dwingen om mee te werken aan regels waar we niet achter staan.”

De meeste internationale hulporganisaties verwachten na september bericht te krijgen van de Israëlische regering over hun vergunning.