Kan een nationale stroomstoring ook in Nederland gebeuren?

Spanje en Portugal hadden maandag in de grootste delen van beide landen plotseling geen stroom meer. Verkeerslichten vielen uit, treinen reden niet meer, luchthavens lagen deels plat en telefoondiensten haperden. In sommige regio’s duurde de stroomstoring meer dan tien uur. In delen van Spanje werd de noodtoestand uitgeroepen en zeker vijf mensen zijn overleden, onder meer door koolmonoxidevergiftiging en het uitvallen van medische apparatuur.

Kan zoiets ook in Nederland gebeuren? En wat kun je doen als het licht hier opeens uitgaat? Metro vroeg het aan Hans de Kok, energie-expert en directeur van prijsvergelijker Pricewise, en Marc Vergroesen, managing director bij Energy Pool Netherlands, dat helpt bedrijven, eilanden, netwerkbedrijven en overheden om de energietransitie betrouwbaar te realiseren. 

‘Je denkt dat je voorbereid bent, maar dat valt vaak tegen’

Allereerst is het belangrijk om te weten hoeveel risico Nederland loopt op een grote stroomstoring. De Kok zegt hierover: ,,De kans op een lange, nationale stroomuitval in Nederland is heel erg laag. Desondanks en ook vanwege lokale of regionale onderbrekingen die vaker voorkomen, loont het om even na te denken wat te doen en voorzorgsmaatregelen te nemen.”

Volgens Vergroesen is het slim om alsnog goed voorbereid te zijn, maar zijn Nederlandse huishoudens vaak minder goed voorbereid dan ze denken.

‚,Als je zonnepanelen, een thuisbatterij of een elektrische auto hebt, dan lijkt het alsof je zelfvoorzienend bent. Maar als het stroomnet platligt, doen die systemen vaak ook niets meer. Thuisbatterijen werken namelijk alleen als het net actief is. Als je dan ook geen boodschappen in huis hebt, zit je in no-time in de problemen.”

Zijn advies: denk vooruit. ‚,Zorg dat je altijd iets van een voorraad hebt: eten, water, iets om je telefoon mee op te laden. Er bestaan koelboxen die je via je auto kunt gebruiken om voedsel koel te houden.” 

Hoe laad je je telefoon op zonder stroom?

,,In het geval van een stroomuitval blijven telefoonnetwerken vaak wel werken”, geeft Vergroesen aan. De Kok vertelt dat er verrassend veel opties zijn voor het opladen van je telefoon bij een stroomstoring. „De meest toegankelijke is de powerbank. Zorg dat je er meerdere in huis hebt en houd ze standaard opgeladen. 

Een slimme aanvulling is een zonne-oplaadbare powerbank, die laadt langzaam op via zonlicht en biedt uitkomst bij langdurige uitval. Verder kun je, als je telefoon het ondersteunt, draadloos laden via een andere telefoon, al raakt die tweede dan natuurlijk ook sneller leeg. 

Heb je een fiets met dynamo? Er bestaan compacte fietsdynamo-opladers waarmee je al trappend je telefoon weer van stroom voorziet. En heb je een auto, dan kun je via een USB-poort of sigarettenaansteker met omvormer ook prima laden. Handig om paraat te hebben, zelfs als je niet onderweg bent.”

Werkt er nog íets bij een stroomstoring?

Het korte antwoord is gelukkig ‘ja’. Het water uit de kraan blijft gewoon stromen, al is douchen dan wel koud. Ook zijn veel belangrijke systemen zoals ziekenhuizen, banken en datacentra voorzien van noodstroom. 

„Gebruik je zelf medische apparaten? Koop of zorg voor een UPS (noodstroomvoorziening) voor kritieke medische apparaten; de kosten hiervan beginnen bij een paar honderd euro. Of gebruik apparaten met een grote ingebouwde accu, deze hebben meestal acht uur capaciteit. Meld je direct bij een alarmcentrale of medische hulp of noodvoorziening als de accucapaciteit op dreigt te raken”, geeft De Kok aan.

Wat vooral lastig is, zijn dagelijkse dingen: supermarkten die niet meer open kunnen door vastgelopen schuifdeuren, of geen toegang meer tot je geld hebben omdat pinnen niet werkt. 

Contant geld

‚,Het is daarom helemaal geen slecht idee om wat contant geld in huis te hebben”, zegt Vergroesen. ,,Mocht je nog wel kunnen pinnen, zorg dan voor een werkende pinpas, niet één die alleen contactloos werkt”, voegt De Kok toe. 

Dat hoeven geen duizenden euro’s te zijn. Zo’n 100 tot 200 euro is meer dan voldoende volgens De Kok. ,,Dit soort situaties houden meestal geen dagen aan. In Nederland zijn we aangesloten op het Europese stroomnet en is er veel opwekcapaciteit. Meer dan 48 uur zonder stroom? Dat is echt uitzonderlijk”, vult Vergroesen aan. 

Duur stroomstoring

,,Hoe lang een stroomuitval duurt, verschilt sterk per situatie. Een lokale storing, bijvoorbeeld door onderhoud of stormschade, is meestal binnen 2 tot 6 uur opgelost. Bij een grotere regionale uitval, zoals door extreem weer, kan dat oplopen tot 12 tot 24 uur. Een landelijke storing is zeldzaam, maar niet onmogelijk: tijdens de recente storing in Spanje duurde de uitval op sommige plekken ruim 10 uur”, zegt De Kok.

De kans op stroomuitval is de afgelopen jaren wel iets groter geworden. Vroeger werd stroom vooral opgewekt met fossiele brandstoffen. Daardoor kon de productie nauwkeurig worden afgestemd op de vraag. Nu Nederland overstapt op wind- en zonne-energie, wordt die balans kwetsbaarder. Toch is het risico op een grote, landelijke storing erg klein. De Kok: ,,Nederland behoort tot de top 5 van meest betrouwbare elektriciteitsnetten ter wereld. Grote storingen zoals recent in Spanje/Portugal of in Venezuela waar het in 2019 tien dagen duurde, zijn hier extreem zeldzaam.“

Wat kun je nu al doen als Nederlander?

Je kunt een grootschalige storing niet voorkomen, maar wél zorgen dat je er als huishouden beter doorheen komt. Denk aan de eerste 24 tot 48 uur waarin je mogelijk geen elektriciteit hebt, winkels gesloten zijn en digitale communicatie beperkt is. Met een paar simpele stappen kun je je goed voorbereiden:

Zorg voor wat basisvoorraad.
Denk aan houdbaar eten, water (zeker als je afhankelijk bent van een elektrisch waterpompje), medicijnen, toiletpapier en eventueel babyvoeding. Genoeg voor minstens twee dagen.

Houd powerbanks opgeladen.
Zo kun je bij uitval toch nog een tijd lang je telefoon gebruiken voor informatie of contact met anderen. 

Heb een beetje contant geld in huis.
Bij een grote storing werken pinautomaten en betaalautomaten niet meer. Een klein bedrag cash kan dan het verschil maken.

Leg zaklampen en kaarsen op een vaste, toegankelijke plek.
Zorg ook voor voldoende batterijen. Probeer liever geen open vuur te gebruiken in kleine, slecht geventileerde ruimtes: dat brengt risico’s met zich mee.

Wees voorbereid op medische of digitale afhankelijkheden.
Gebruik je medicatie, een zuurstofapparaat, insulinepomp of ander elektrisch hulpmiddel? Overleg met je zorgverlener over noodvoorzieningen. Sla ook belangrijke informatie offline op (denk aan telefoonnummers of medische gegevens) voor het geval je geen toegang meer hebt tot internet.

Helemaal voorbereid zijn? Zorg dan voor een noodpakket met daarin:

• Powerbank(s) en deze altijd opladen
• Flessen water, houdbaar eten (zoals noten, mueslirepen, blikvoedsel)  
• Zaklampen, oplaadbare ledlampen als noodlicht en batterijen.
• Deken, eenvoudige EHBO-kit, extra medicijnen 
• Contant geld 
• Ouderwetse radio 
• Kookgerei: BBQ of campinggasbrander 
• Voorzieningen en eten voor huisdieren 

Hoe snel kun je een nieuwe taal leren?

Grote groep Nederlanders worstelt met social mediagebruik

Reacties