“Gekmakend”. Zo noemt voormalig VN-gezant Sigrid Kaag de “onmacht” van westerse staten om harder op te treden tegen Israël. “Onmacht van politieke moed en een gebrek aan een moreel kompas om het juiste te doen”, aldus Kaag in Nieuwsuur. Ook de droppings met hulpgoederen boven Gaza, waar Nederland ook aan meedoet, noemt Kaag een “teken van politieke onkunde”.
Kaag nam vorige maand afscheid als VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten. Daarnaast was ze coördinator voor humanitaire hulp en wederopbouw in Gaza. Na 22 maanden oorlog is van alle drie geen sprake. Humanitaire hulp komt de enclave nauwelijks binnen, bijna het hele gebied ligt in puin en vrede is verder weg dan ooit.
Kaag wijt dat aan het gebrek aan “politieke wilskracht” van EU-lidstaten. “Als je alleen maar brave woorden uitspreekt en niet handelt, dan doe je mooi mee in de diplomatieke gangen, maar bereik je geen enkel resultaat.”
Als voorbeeld van die “brave woorden” noemt Kaag termen als “veroordelen”, “afkeuren” en “betreuren”. “Binnen de VN noemen we dat de ‘Dutch bingo’. Het komt neer op bullshit.”
De EU wil iedereen sparen, maar komt met heel weinig op de proppen.
Na een besluit van Israël om Gaza-Stad militair te bezetten volgde ook scherpe kritiek uit de internationale gemeenschap. In dat gebied wonen ongeveer 900.000 mensen, bijna de helft van alle Gazanen. Het plan zou een opmaat zijn naar een totale bezetting van de Gazastrook.
Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp noemde het besluit een “verkeerde stap”, maar hij is niet van plan meer sancties op te leggen aan Israël. Veldkamp heeft in de afgelopen weken herhaaldelijk gezegd dat Nederland binnen de Europese Unie al voorop loopt bij het nemen van maatregelen tegen Israël.
“Dat kan wel zo zijn, maar eigenlijk is dat niet zo interessant”, reageert Kaag. “Nederland denkt graag binnen EU-verband als het uitkomt, maar politiek gezien is de EU is voor de Israëli’s geen factor van betekenis. In Israël telt alleen wat de Amerikanen doen. Dus wat de EU zou moeten doen, als ze dat durven, is zich veel meer op de Amerikanen richten. De EU wil iedereen sparen, maar komt met weinig op de proppen. Dat schaadt de geloofwaardigheid van de EU en ondergraaft de internationale rechtsorde.”
Droppings
Kaag, zelf voormalig minister van Buitenlandse Zaken, heeft ook geen goed woord over voor de luchtdroppings met hulpgoederen boven Gaza. “Alle humanitaire organisaties zeggen het, ik heb het ook steeds gezegd: doe het niet. Want je legitimeert een blokkade, het is duur en je bereikt niet de mensen die het het meest nodig hebben. Het is een slechte grap in verhouding tot de totale nood.”
Onlangs sloegen meer dan honderd mensenrechten- en hulporganisaties alarm over de massale uithongering van de Gazanen en het bezwijken van hun eigen collega’s. Een half miljoen mensen kampen met extreme hongersnood en een op de vijf kinderen is ondervoed, blijkt uit cijfers van de VN.
Kaag wijst erop dat de uithongering niet iets van de laatste maanden is. Vorig jaar april bracht ze een bezoek aan een veldhospitaal in Gaza, waar ze zwaar ondervoede kinderen aantrof. “Daarna hadden we een bespreking met de Israëlische regering op het hoogste niveau, en toen al sprak ik namens UNICEF over de risico’s van acute ondervoeding. Het is niet van nu. Het is al heel lang in opmars vanwege het tegenhouden van voedsel en humanitaire hulp.”
Palestijnse staat
Om dichter bij een staakt-het-vuren te komen speelt de VS een sleutelrol, zegt Kaag. Maar sinds Donald Trump begin dit jaar het stokje overnam van Joe Biden, ziet ze dat Israël zich nog vrijer voelt zijn gang te gaan. “Mijn Israëlische counterpart heeft mij er meermaals aan herinnerd dat, sinds Trump president is, er niet meer is gesproken over het internationaal recht en het humanitair oorlogsrecht.”
Kaag zat ook om tafel met vertegenwoordigers van Hamas en die gesprekken waren “even ingewikkeld”, zegt ze. “Er is maar één oplossing, en dat is een levensvatbare, onafhankelijke Palestijnse staat en een veilig Israël.”
Maar Kaag erkent dat het perspectief op een Palestijnse staat “bijna is verdwenen”. “Het Israëlische nederzettingen- en annexatiebeleid is er al sinds jaar en dag op gericht om de permanente aanwezigheid te bestendigen en dat Israëlisch te maken. Maar de Palestijnen zijn er. Israël kan niet Joods-democratisch zijn én een bezettende macht. En etnische zuivering kan niet het antwoord zijn.”
Kijk hier het hele gesprek met Sigrid Kaag:
Kaag: ‘Droppings boven Gaza zijn teken van politieke onkunde’
