Waarom stemmen we nog steeds niet digitaal? 

In oktober mogen we weer naar de stembus. Terwijl we in een paar klikken onze belastingaangifte doen, stemmen we nog altijd met het oude vertrouwde rode potlood. Waarom stemmen we eigenlijk niet digitaal?

Drie maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2025, die dit jaar plaatsvinden op 29 oktober, begint het politieke landschap flink te schuiven. Vooral voor de VVD, die flink wil snijden in de overhuidsuitgaven, zijn het lastige tijden.

Waarom we nog niet digitaal stemmen

Elke verkiezing laait de discussie weer op, maar voorlopig lijkt het rode potlood onze bondgenoot te blijven. Waarom is dat eigenlijk? Dat heeft te maken met het waarborgen van transparantie, controleerbaarheid en het stemgeheim. Digitaal stemmen klinkt handig, maar is ook kwetsbaar. De verkiezing kan ten prooi vallen aan hackers of technische storingen. Digitale verkiezingen zijn ook lastiger te controleren op fraude of manipulatie.

Op dit moment is iedere stem tastbaar en wordt hij met de hand geteld, digitaal gaat dat anders in z’n werk. Ook zijn er risico’s voor de anonimiteit en privacy. Waar nu niemand meer kan herleiden waar iemand op stemde, is er online altijd een digitale voetafdruk. 

Bijna alles digitaal

Johan de Jong, expert Digitale Overheid bij CGI Nederland, erkent dat digitaal stemmen uitdagingen met zich meebrengt. Toch pleit hij voor verandering. Hij wijst op een recent internationaal onderzoek van het Smart City Expo World Congress, waaruit blijkt dat Nederland op de vierde plaats staat als het gaat om e-overheidsdienstverlening.

Het onderzoek keek naar de mate waarin negen belangrijke overheidsdiensten, zoals de belastingaangifte, digitale handtekening en stemmen, digitaal worden aangeboden. Nederland biedt acht van de negen diensten digitaal aan, alleen stemmen ontbreekt. Hierin staan ‘we’ overigens niet alleen: van de top 25 landen biedt alleen Estland stemmen digitaal aan.

Voordelen digitaal stemmen

Er zijn duidelijk voordelen, stelt De Jong. „Het maakt verkiezingen toegankelijker voor mensen die niet in staat zijn fysiek te stemmen en het verhoogt de efficiëntie doordat stemmen direct en foutloos worden geteld. Daarnaast neemt de transparantie toe, omdat uitslagen direct bekend zijn.” 

Ook zijn er volgens hem financiële voordelen. Uit onderzoek in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) rond de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 blijkt dat handmatig stemmen 7 euro per stemgerechtigde kostte, in totaal 93 miljoen euro. Digitaal stemmen zou kosten voor stembureaus, papier en personeel kunnen besparen. 

VVD zakt weg uit top 3: hoe staan andere politieke partijen ervoor in de peilingen?

Dit wil je weten over zwarte zaterdag (dit weekend)

Reacties