Wachtlijst UWV-keuring arbeidsongeschiktheid loopt komende jaren op tot 200.000

Het aantal mensen dat op een keuring voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering moet wachten neemt de komende jaren fors toe. Momenteel staan er al zo’n 27.000 mensen op de wachtlijst bij uitkeringsinstantie UWV. Naar verwachting zal het aantal wachtenden oplopen tot 100.000 in 2027 en 200.000 in 2030. Dat meldt het Ministerie van Sociale Zaken (SZW) woensdag.

Het kabinet neemt verschillende maatregelen om de wachtlijsten te verkorten. Zo krijgen zestigplussers tijdelijk een lichtere beoordeling die minder tijd kost, maakte demissionair minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken, NSC) eerder al bekend. Zonder maatregelen zou de wachtlijst nog verder oplopen.

Het UWV heeft al bijna tien jaar te maken met lange wachtlijsten voor een keuring. Dat komt onder andere door een tekort aan verzekeringsartsen. Daarnaast neemt het aantal zieke werknemers toe, onder meer doordat mensen tot latere leeftijd doorwerken en doordat er überhaupt meer mensen werken. Ook ziet SWZ een „opvallende stijging” van het aantal psychische aandoeningen. Het ministerie zegt onderzoek te laten doen naar deze ontwikkeling. Na de coronapandemie liep de wachtlijst bovendien nog verder op door het grote aantal mensen met longcovid.

Nadelig voor herstel

Lang moeten wachten op een beoordeling maakt de cliënten van bedrijfsarts Ernst Jurgens „onrustig”. Sommigen wachten al langer dan een jaar op hun eerste beoordeling. „Ze weten niet waar ze aan toe zijn”, vertelt hij. „Het geeft stress en dat is nadelig voor hun herstel.”

De lange wachttijden zorgen bij cliënten ook voor onzekerheid over hun inkomen, zegt Jurgens. Het UWV geeft een voorschot op de uitkering als de keuring niet binnen de termijn van zes maanden plaatsvindt. „Cliënten zijn bang dat ze geld terug moeten betalen als hun uitkering uiteindelijk lager uitvalt dan het voorschot”, zegt Jurgens. „Ondertussen gaan hun vaste lasten door.”

Demissionair minister Van Hijum maakt zich „grote zorgen over de huidige staat van ons stelsel”. „Om de achterstanden echt te doen krimpen is (..) een fundamentele herziening meer dan ooit noodzakelijk. Ik blijf daarom vol doorwerken aan een voorstel structurele aanpassingen.”

Dat de zogeheten WIA-uitkering voor arbeidsongeschikten versimpeld moet worden zeggen kabinetsadviseurs en het UWV al jaren. De WIA is „niet meer uitvoerbaar”, schreef de Algemene Rekenkamer in 2023. Het arbeidsongeschiktheidsstelsel is nodeloos complex en werkt onvoldoende, concludeerde een adviescommissie die werd ingesteld door het vorige kabinet.

Het stelsel is dusdanig complex dat er grote fouten worden gemaakt in de uitvoering, zo bleek vorig jaar september. Het UWV bleek de hoogte van uitkeringen verkeerd te hebben berekend. Tienduizenden mensen krijgen hierdoor al jaren een te hoge of een te lage WIA-uitkering. De fouten zijn mede het gevolg van te ingewikkelde regels, zei het UWV hier zelf over. Het herstellen van de fouten zorgt er volgens SZW voor dat het UWV de komende jaren naar verwachting nog minder beoordelingen kan doen.

Onterecht onbemind

Ook de Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG) maakt zich zorgen over de lange wachtlijsten. „Het zou goed zijn als er in het curriculum voor geneeskundestudenten meer aandacht wordt besteed aan verzekeringsgeneeskunde”, zegt NVVG-voorzitter Birgit Donker-Cools. Veel studenten komen tijdens hun studie niet of nauwelijks met het specialisme in aanraking. „Het vakgebied is nu relatief onbekend en daardoor onterecht onbemind. Meer aandacht in het curriculum kan helpen het tekort aan verzekeringsartsen te verkleinen.”

Volgens de registratiecommissie geneeskundig specialisten zijn in Nederland 952 verzekeringsartsen actief, voor een groot deel in de publieke sector. Het UWV voert onder meer via radio, televisie en medische vakmedia campagne om nieuwe verzekeringsartsen te werven. Vorig jaar nam de uitkeringsinstantie 130 nieuwe krachten aan. Nu probeert het UWV ook de verzekeringsartsen die als zzp’er voor de organisatie werken in dienst te nemen – om zo aan de zzp-regels van de Belastingdienst te voldoen. „Tot nu toe hebben onze pogingen deze artsen in dienst te nemen nog niet veel opgeleverd”, zegt een woordvoerder.

Toch is het tekort aan verzekeringsartsen volgens het UWV niet de grootste complicatie. „Een groter probleem is dat steeds meer mensen langdurig ziek zijn”, aldus de woordvoerder. Voorkomen dat mensen uitvallen, vooral vanwege mentale klachten door een hoge werkdruk, is volgens de uitkeringsinstantie belangrijker. „Daarbij komt dat de WIA-wetgeving te complex is. Het is fijn dat minister Van Hijum hiermee aan de slag wil. We hopen dat hij, voordat er een nieuw kabinet is, op sommige punten nog verschil kan maken.”

Delen





Mail de redactie